|
Włodzisław Duch |
 |
|
Włodzisław Duch |
|
Mózg zajmuje drugie miejsce na liście moich ulubionych organów.
Woody Allen
Nie rozumiemy jak działa mózg ... umysł nie może zrozumieć sam siebie.
David Hume (1711-1776), "Badania dotyczące rozumu ludzkiego"
Rozumienie wynika z przyzwyczajenia, prawa nauki to nawyki umysłu.
Około 1600 roku Hieronimus Clavius udowadniał: chociaż jest prawdą iż
(-2)×(-3) = 2×3 to dla symboli (-a)×(-b) nie równa się a×b, podsumowując:
"Umysł ludzki nie jest w stanie uchwycić powodów, dla których niewiadome i ich znaki zachowują się w taki sposób."
Woda = 2H + O ? Dwa wybuchowe gazy?
Pewien francuski chemik stracił na tym zęby.
Max Planck odkrył w 1900 roku kwanty ale nigdy w nie nie wierzył! Napisał:
"Nowe idee nie zostają zaakceptowane dzięki temu, że starsi uczeni się do nich przekonują, tylko dzięki temu, że wymierają."
Czy rozumiemy atom wodoru? Jeśli tak, to czemu nadal ukazuje się na jego temat tyle prac?
Gorzej - nie rozumiemy próżni ...
Rozumienie umysłu: “... bardzo chcę, by się to nam nigdy nie udało”. (Ł. Turski, recenzja książki R. Penrose'a “Nowy umysł cesarza”, Postępy Fizyki, 1996)
Co stanowi adekwatne wyjaśnienie? Ciekawe zagadnienie dla kognitywistyki.
Zrozumienie - umiejętność zbudowania. Co potrafimy zbudować?
Przykład: taniec robota
Co trzeba zrozumieć? Dlaczego istnieje i jak to działa.
Dlaczego? Perspektywa ewolucyjna.
Jak: słuch, powstawanie emocji, świadomość.
Dlaczego słuchanie muzyki sprawia nam przyjemność?
Mowa konieczna jest do komunikacji. Do czego potrzebna była muzyka?
Steven Pinker: "Jeśli chodzi o biologiczne przyczyny i efekty muzyka jest bezużyteczna".
Czyżby muzyka nie miała ewolucyjnego sensu?
Śpiew samców ptaków służy przywabianiu samic, zwracaniu uwagi.
B. Merker (1999), biomuzykolog: wokalizacja małp stadnych służy komunikacji i ostrzeganiu obcych małp, tańsza niż ślady zapachowe.
Ksenofobia prowadzi do dziedzicznych chorób; potrzebne jest mieszanie genów.
Potrzebny jest sygnał pozwalający przekroczyć barierę strachu i przejść do innej grupy.
U szympansów (i ludów myśliwsko-zbierackich) samice wabione są głosem chóru samców.
Ewolucyjna presja do wspólnej wokalizy.
Na poziomie psychologicznym: związek śpiewu z miłością, seksem.
Na poziomie neurofizjologicznym: śpiew pobudza ośrodki przyjemności, wyzwala mechanizm nagrody za przezwyciężenie barier między osobnikami.
Współpraca samców, większa spójność wewnątrz grupy.
Piszczałki i bębny są słyszalne na większe odległości.
Wrażliwość muzyczna cechuje niemowlęta, istnieje już w okresie płodowym.
Słuch działa ok. 26 tygodnia rozwoju.
Płód słyszy rytm i melodię, częstości powyżej środkowego C są tłumione.
Nagranie 5 Symfonii Beethovena w łonie daje się łatwo zidentyfikować.
"Efekt Mozarta": program badań wpływu muzyki na rozwój układu nerwowego, U.C. Irvine, Francis Raucher, Gordon L. Shaw i inni.
Słuchanie prostej muzyki (akordów kilku dźwięków) w 28-30 tygodniu życia płodowego:
koordynacja sensomotoryczna, np. wcześniejsze trzymanie butelki w dwóch rękach, wokalizacja, wodzenie wzrokiem, imitacja wyrazów twarzy.
Rozpoznawanie i pamięć złożonych modeli możliwa jest dopiero w 36-37 tygodniu.
Od dźwięku do wrażenia.
Wibracje powietrza zamieniają się na elektryczne impulsy.
Impulsy przechodzą przez wzgórze i dochodzą do kory słuchowej.
W korze słuchowej analizowane są cechy sygnału mowy i innych dźwięków.
Wtórna kora słuchowa pozwala na rozpoznanie obiektów, np. instrumentów.
Słowa, koncepcje: precyzyjne ciągi pobudzeń, wysokie częstości, pobudzenia bioelektryczne kory mózgu.
Dokładna lokalizacja wymaga wysokich częstości.
Emocje - bardzo niskie częstości, fale biochemiczne, trudne do precyzyjnego ujęcia.
Pobudzenia specyficznych struktur podkorowych i ich wpływ na sposób działania kory.
Emocje - mobilizacja i synchronizacja czynności całego mózgu.
Słuch - dźwięki wywołują reakcje emocjonalne, zarówno pozytywne jak i negatywne.
Interpretacja stanów mózgu, "zdawanie sobie sprawy".
Sygnały zewnętrzne w niewielkim stopniu modyfikują wewnętrzne pobudzenia mózgu.
Muzyka wywołuje fale pobudzeń bioelektryczno-neurochemicznych.
Co nas pobudza? To już zależy od tego, co w sobie mamy.
Ragi indyjskie, gagaku japońskie, muzyka Chin, Korei czy Bali jest zupełnie odmienna od naszej.
Muzycy grają nie tylko na instrumentach, ale również na naszych mózgach.
Zrozumienie intelektualne to funkcja części mózgu tworzącej modele; nigdy nie zastąpi bezpośredniego przeżycia ani nie zredukuje jego wartości.
Nastrójmy więc swoje instrumenty.
Archiwa do nauk kognitywnych: AI, modeli kognitywnych, lingwistyki, filozofii, psychologii, psychofizyki ... https://www.is.umk.pl/~duch/cognitive.html
Nauki kognitywne na UMK (projekt) https://www.cc.uni.torun.pl/~cogsci/cogsci.htm
Pismo "Kognitywistyka i media w edukacji" https://www.ped.uni.torun.pl/kognityw/a>
Do sieci neuronowych, neurobiologii i matematyki https://www.is.umk.pl/~duch/neural.html
Wszystko o komputerach, oprogramowaniu, Internecie ... https://www.is.umk.pl/~duch/book-fsk.html
