===== sed - stream editor =====

**Użycie sed w linii komend:**

<code>sed 'polecenia' plik</code>
<code>cat plik | sed 'polecenia'</code>
<code>sed -e 'polecenia_1' -e 'polecenia_2'</code>

Każde polecenie sed może być poprzedzone adresem (lub adresami) określającymi, na których liniach pliku polecenie ma być wykonane.

Przykład:

<code>sed -n '/error/p' logfile.txt</code>

wydrukuje tylko linie zawierające słowo "error" z pliku ''logfile.txt''.

<code>sed '1d' logfile.txt</code>

usunie pierwszą linię z pliku ''logfile.txt'' i wydrukuje pozostałe linie na standardowe wyjście.


**Procedura działania sed:**

Sed czyta plik wejściowy linia po linii i dla każdej linii wykonuje określone polecenia. Ogólny przebieg działania sed można opisać następująco:

   - Wczytanie linii z pliku wejściowego (lub standardowego wejścia)
   - Wykonanie poleceń na liniach dopasowanych w adresie (jeśli podano)
   - Wydrukowanie zmodyfikowanej linii na standardowe wyjście (chyba że użyto opcji ''-n'')

{{zajecia:so_2025_2:lab:sed.png?500|Procedura działania sed}}


**Najważniejsze opcje:**

^ Opcja        ^ Opis                                      ^
| ''-n''     | nie drukuj automatycznie linii (używane z poleceniem ''p'') |
| ''-e''     | pozwala na wykonanie wielu poleceń sed |
| ''-i''     | edytuj plik "na miejscu" (in-place) |
| ''-E''     | użyj rozszerzonych wyrażeń regularnych (ERE) |



==== Podstawowe polecenia sed ====

^ Polecenie                ^ Opis                           ^ Przykład                      ^
| ''p''                   | wydrukuj linie pasujące         | ''sed -n '/pattern/p' file ''  |
| ''d''                   | usuń linie pasujące             | ''sed '/pattern/d' file ''      |
| ''s/old/new/''         | zamień ''old'' na ''new''     | ''sed 's/old/new/' file ''      |
| ''s/old/new/g''      | zamień wszystkie wystąpienia   | ''sed 's/old/new/g' file ''    |
| ''i\ tekst''           | wstaw tekst przed linią pasującą | ''sed '/pattern/i\ tekst' file '' |
| ''a\ tekst''           | dołącz tekst po linii pasującej  | ''sed '/pattern/a\ tekst' file ''  |
| ''c\ tekst''           | zamień linię pasującą na tekst   | ''sed '/pattern/c\ tekst' file ''  |
| ''y/abc/xyz/''        | transliteracja znaków           | | ''sed 'y/abc/xyz/' file ''      | 
| ''q''                   | zakończ przetwarzanie po linii pasującej | ''sed '/pattern/q' file ''      |
| ''= ''                  | wydrukuj numer linii            | ''sed -n '/pattern/=' file ''    |

==== Adresy ====

^ Adres             ^ Znaczenie               ^ 
| 1                 | linia 1 |
| $                 | ostatnia linia         |  
| n                 | linia n                 |
| m,n               | linie od m do n         |
| /pattern/        | linia pasująca do wzorca |
| /pattern1/,/pattern2/ | linie od wzorca pattern1 do pattern2 |
| n~m              | co m-ta linia, zaczynając od n |
| %                 | wszystkie linie         |
| 1!                | wszystkie linie poza 1   |
| /pattern/!       | linie niepasujące do wzorca |
| n,$               | od linii n do końca     |
| /pattern/,$      | od linii pasującej do wzorca do końca |



==== Przykłady użycia ====

Wypisanie pierwszych 10 linii pliku:
<code>sed -n '1,10p' file.txt</code>
<code>sed '10,$d' file.txt</code>
<code>sed '10q' file.txt</code>

Wypisanie linii zawierających "error":
<code>sed -n '/error/p' logfile.txt</code>

Usunięcie pustych linii z pliku:
<code>sed '/^$/d' file.txt</code>

Zamiana "foo" na "bar" w pliku:
<code>sed 's/foo/bar/g' file.txt</code>

Zamiana małych liter na wielkie:
<code>sed 'y/abcdefghijklmnopqrstuvwxyz/ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ/' file.txt</code>

Zamiana z odniesieniem do znalezionego wzorca:
<code>sed -E 's/error_[0-9]+/[&]/g' logfile.txt</code>
(dodaje nawiasy kwadratowe wokół dopasowanego wyrażenia

Zamiana z odniesieniem do grup:
<code>sed -E 's/([0-9]{4})-([0-9]{2})-([0-9]{2})/\3\/\2\/\1/g' file.txt</code>
(zamienia daty z formatu RRRR-MM-DD na DD/MM/RRRR)

Wypisz liczbę linii w pliku:
<code>sed -n '$=' file.txt</code>


==== Zasoby online ====

  * [[https://www.grymoire.com/Unix/Sed.html|Sed - An Introduction and Tutorial]] by Bruce Barnett
  * [[https://www.gnu.org/software/sed/manual/sed.html|GNU sed Manual]]
  * [[https://sed.js.org/|sed.js - An online sed editor and sandbox]]
  * [[https://www.geeksforgeeks.org/sed-command-in-linux-unix-with-examples/|Sed Command in Linux/Unix with Examples - GeeksforGeeks]]